Hàng loạt “bà mẹ” ở Làng trẻ em SOS Gò Vấp tuyên bố bỏ việc

Vừa qua, tại Làng trẻ em SOS Gò Vấp - TPHCM (viết tắt là LTE SOS Gò Vấp) rộ lên tình trạng hàng loạt "bà mẹ" bỗng dưng tuyên bố sẽ bỏ việc nếu bị trích trừ phụ cấp để truy đóng BHXH, thậm chí họ còn không muốn hưởng chính sách BHXH hiện hành, bởi nó không mang lại lợi ích cao hơn.


Qua tìm hiểu, chúng tôi phát hiện đây là hậu quả của việc Ban giám đốc SOS quốc gia đã gán ghép chính sách "bác ái xã hội" với "chính sách pháp luật nhà nước" theo kiểu... "râu ông nọ cắm cằm bà kia"!

Chính sách “bác ái xã hội”

Nguyên vào năm 1949, ngôi nhà SOS đầu tiên ra đời tại vùng Tyrol nước Áo nhằm tạo cho các trẻ mồ côi có một mái ấm thật sự. Đến nay, LTE SOS đã có mặt tại 132 quốc gia, được hàng triệu tổ chức và cá nhân tài trợ. Ở Việt Nam, LTE SOS Gò Vấp ra đời từ năm 1967, là một bộ phận của SOS quốc tế. Cuối 1987, Bộ LĐTBXH đã ký hiệp định với Tổ chức SOS Quốc tế thành lập các LTE SOS ở Việt Nam (hiện nước ta có 12 LTE SOS) và LTE SOS Gò Vấp được thiết lập lại, chính thức hoạt động từ tháng 1.1990, hiện đang nuôi dưỡng 225 trẻ mồ côi theo học từ mẫu giáo đến cấp III, trung học, cao đẳng, đại học và đào tạo nghề...

Các làng SOS ở Việt Nam hoạt động theo 4 nguyên tắc chung trên toàn thế giới, gồm: “Bà mẹ, các anh chị em, ngôi nhà gia đình và cộng đồng làng”. Trong đó, nhân tố chính là các “bà mẹ” - là những phụ nữ từ 25 đến 40 tuổi, không có ý định lấy chồng, không có con riêng, cũng không nặng gánh gia đình, tình nguyện tuyên thệ đảm nhận thiên chức làm mẹ, nuôi dưỡng những trẻ mồ côi (có hoàn cảnh đặc biệt) như những đứa con riêng của mình theo đúng nghĩa xã hội học. Mỗi “bà mẹ” làm chủ một “ngôi nhà gia đình”, có toàn quyền định đoạt trong việc nuôi dưỡng từ 8 đến 10 “đứa con” (từ sơ sinh đến 18 tuổi) như những người mẹ khác trong xã hội.

Ngược lại, Tổ chức SOS quốc tế có trách nhiệm dùng nguồn quỹ do các nhà hảo tâm tài trợ, chu cấp cho các “bà mẹ” để họ sống và nuôi “các con” đến khi trưởng thành, biết tự lập. Theo “Quy chế về bà mẹ” (được thực hiện chung trên toàn thế giới) thì các chính sách phúc lợi như: Phụ cấp, ăn ở, nghỉ ngơi, hỗ trợ y tế, trợ cấp tuổi già, thương tật... được “Quỹ Quốc tế cho các bà mẹ” thực hiện. Vì thế, trong số 37 “bà mẹ” làm việc ở LTE SOS Gò Vấp từ năm 1967, có 24 người còn sống vẫn đang được SOS quốc tế trả trợ cấp tuổi già. Thậm chí, hiện nay ở LTE SOS Gò Vấp đã xây sẵn 20 căn nhà cho các “bà mẹ” làm việc từ năm 1989 đến nay để họ dưỡng già khi đã đủ 20 năm cống hiến cho tôn chỉ mục đích của SOS. Tóm lại, các “bà mẹ” ở LTE SOS làm việc và hưởng an sinh xã hội theo chính sách “bác ái xã hội”, không liên quan gì đến chính sách pháp luật về BHXH hiện hành của ta.


Một gia đình ở Làng SOS Gò Vấp gồm “bà mẹ” (ngồi giữa, đã 60 tuổi) cùng các con và các cháu nội, ngoại.

Gán ghép chính sách!

Đùng một cái - ngày 24.4.2008, Tổ chức SOS Việt Nam có văn bản (số 121) gửi các LTE SOS cả nước, thông báo: Từ năm 2008 sẽ thực hiện việc đóng BHXH cho các “bà mẹ”, trong đó 15% do SOS đóng và 5% trích từ phụ cấp của các “bà mẹ”. Đến ngày 13.11.2009, SOS Việt Nam tiếp tục có văn bản (số 453) chỉ đạo các LTE SOS liên hệ với BHXH các địa phương để truy nộp BHXH cho các “bà mẹ” từ tháng 1.1995 (từ khi Điều lệ BHXH có hiệu lực) đến hết tháng 12.2007. Từ tháng 1.2008 trở về sau, Tổ chức SOS chỉ tham gia 15% BHXH cho các “bà mẹ”, còn 5% trích từ phụ cấp của họ.

Sau khi biết về 2 văn bản trên, một làn sóng ngấm ngầm phản ứng dấy lên từ các “bà mẹ” và đến nay bùng phát. Tại SOS Gò Vấp các “bà mẹ” đồng loạt tuyên bố sẽ bỏ việc, bởi lẽ: Nếu tham gia BHXH theo quy định của Nhà nước thì họ mất trắng 5 năm cống hiến cho SOS (từ 1989 đến tháng 1.1995). Chưa hết, thay vì chỉ cống hiến cho SOS 20 năm và chỉ cần 45 tuổi cũng được nghỉ hưu hưởng 70% phụ cấp, thì nay họ phải đủ 20 năm tham gia BHXH và 55 tuổi mới được nghỉ hưu để hưởng 60% phụ cấp!

Rõ ràng đây là việc gán ghép chính sách kiểu “râu ông nọ cắm cằm bà kia”, bởi lẽ: Các “bà mẹ” sống và làm việc bằng mối quan hệ bác ái xã hội và họ tự chịu trách nhiệm về thành quả công việc của mình, nên họ không hề có “quan hệ lao động” với bất kỳ ai. Xét bản chất, hợp đồng giữa các “bà mẹ” với SOS về việc nuôi dạy “con cái” là những khế ước đặc biệt về việc cống hiến cho tôn chỉ mục đích của SOS, còn việc các hợp đồng đó có ghi bốn chữ “hợp đồng lao động” là “đặt nhầm tên” nên nó vô hiệu.

Vì vậy, không thể căn cứ vào 4 chữ “nhầm” đó để buộc các “bà mẹ” thực hiện BHXH. Được biết, ngày 23.9 tới, giữa Tổ chức SOS VN và cơ quan BHXH TPHCM cùng với Sở LĐTBXH TPHCM sẽ có buổi làm việc với các “bà mẹ” ở LTE SOS Gò Vấp để giải quyết vụ này, chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi để thông tin đến bạn đọc.

Dương Minh Đức